Capital dergisinden Ayce Aksakal, çalışan sirkülasyonu üzerine bir haber çalışması için bazı sorular yöneltti. Soruları ve cevaplarımı ilişikte bulabilirsiniz. (Haber çalışmasının nihai halini ise Capital Nisan 2008 sayısında – sf 222 – bulabilirsiniz.)

Capital: Genel olarak sektörünüzdeki çalışan sirkülasyonu oranı nedir?

UCY: 2006 yılı OSD verilerine baktığımızda sektörümüzdeki çalışan devir oranının %6 civarlarında olduğunu görüyoruz. Genelde beyaz yakalı çalışan sirkülasyonu mavi yakalı çalışan sirkülasyonuna göre daha fazla.

Capital: Neden sektörde beyaz yakalı sirkülasyonu mavi yakalıya göre daha fazla?

UCY: Mavi yakalılar için otomotiv sektörü oldukça cazip. Çünkü otomotiv büyük ölçüde sendikalaşmış, toplu iş sözleşmesi ile çalışan, belli seviyede kurumsallığa kavuşmuş büyük kuruluşları barındıran, diğer sektörlere göre daha cazip sosyal imkanlar ve iş garantisi sağlayan bir sektör. Bu sebeplerden ötürü lise mezunu biri için bu şirketler dışında daha iyi alternatif pek yok. Örneğin, sadece 2007 yılında Meslek Lisesi ve MYO mezunu 2700 civarında işçi aldık ve bunun için 6000 kişiyle görüştük ve bu süreçte hiç sıkıntı yaşamadık. Fakat belli seviyede iş tecrübesine sahip beyaz yakalı çalışanlar için durum biraz daha farklı. Bu nitelikte insan kaynağı için piyasada daha fazla alternatif ve rekabet var.

Capital: Hızlı bir eleman sirkülasyonu yaşandığını düşünüyor musunuz?

UCY: Ortalama değerlere baktığımızda, hızlı bir devir oranından bahsetmemiz biraz zor. Aslında şirketin planladığı şekilde gerçekleşen belli bir seviyedeki devir oranının şirketin sağlığı için gerekli olduğunu da düşünüyoruz. Asıl önemli olan plansız / istenmeyen değişimin düşük olmasıdır.

Capital: Bunun için siz nasıl bir strateji izliyorsunuz?

UCY: Şirket olarak, bizle çalışmak istemeyen bir personeli zorla şirketimizde tutarak ondan verim alamayacağımıza inanıyoruz. O yüzden şirketteki çalışma hayatının tercih edilir olması için çalışıyoruz. Bunun için insan yönetimi konusunda çok fazla yatırım yaptık. Bunun bir göstergesi olarak da dünyanın ilk ve tek insan kaynakları standartı olan Investor in People – İnsana Yatırım sertifikasını almaya hak kazandık. Investors In People, insan kaynakları uygulamalarının yönetim etkinliği, takdir-ödüllendirme, katılım-yetkelendirme ve öğrenme-gelişim konularının doğru uygulanmasını sağlayarak, insana yatırımı performansa, rekabet avantajına, verimlilik ve karlılığa dönüştürüyor. Ayrıca, şirketteki çalışma hayatına yönelik her sene yaptığımız değerlendirme anketinin çıktıları da bu alandaki çalışmalarımıza önemli girdi teşkil ediyor.

Tüm çıkışlarda da mutlaka “çıkış mülakatları” yapıyoruz, nedenlerini sistematik olarak analiz ediyoruz ve bunların sonuçlarını birimlerle paylaşıyoruz. Kronik olduğunu düşündüğümüz sorunlar için önlemler almaya çalışıyoruz, Bunun yanı sıra İki yıldır şirketimize işbaşı yapan arkadaşlarımızla yılsonunda bir hoşgeldiniz kokteyli gerçekleştiriyoruz. Bunun öncesinde de kendilerine bir anket gönderip Tofaş’a geldiklerinde beklediklerinden de iyi çıkan konuların neler olduğunu soruyoruz. Bu anketlere göre Tofaş’ı tercih etmelerinin sebebi kurumsal, lider ve uluslararası bir firma olması, büyüme trendi, çalışanına değer vermesi ve kişisel gelişim imkanları. Tofaş’a geldikten sonra beklediklerinden de iyi çıkan konuları ise; çalışana/insana verilen değer, kişisel gelişim olanakları, İK uygulamaları, şirketteki insan ilişkileri ve sosyal ortam, teknolojik yatırımlar ve yüksek çalışan profili olarak listeliyorlar. Plansız devir oranının (istifaların) sektör ortalamasının yarısı seviyesinde olması sanırım bu noktada başarı elde ettiğimizin bir göstergesi olarak yorumlanabilir.

Capital: Sizin şirketinizde turn over oranı nedir?

UCY: Şirketimizdeki devir oranı %1.8’i planlı olmak üzere toplamda %4.

Capital: Türkiye’de eleman sirkülasyonunun yüksek olduğunu düşünüyor musunuz? Yaşanıyorsa bunun nedeni nedir?

UCY: Bunu etkileyen genelde piyasa durumudur. Piyasanın pozitif olduğu, eleman talebinin yüksek olduğu durumlarda devir oranında artmaktadır.

Capital: Sirkülasyonunun yüksek olmasının şirketlere maliyeti nedir?

UCY: Yüksek devir oranın şirkete maliyeti bir hayli yüksek. Beklenmeyen bir çıkış, o kişinin işe alımı, oryantasyonu ve eğitimi için harcanan eforun çöpe gitmesi anlamına geliyor. Yeni bir kişinin alınıp aynı yetkinlik seviyesine çıkarılması için de harcanan eforu üzerine eklediğinizde, toplam maliyet ciddi bir yekun tutuyor. Tabi geçen bu sürede personel eksikliğinin iş sonuçlarına etkisi olduğu durumlar da olabiliyor ki; o zaman maliyet daha da artıyor.

Capital: Çalışanlarınızın eğitim ve yaş ortalaması nedir?

UCY: Şirketimizde yaş ortalaması 33. Beyaz yakalı personelin büyük çoğunluğu (%85’i) lisans ve üstü eğitim seviyesine sahip. Mavi yakalı personelinde büyük çoğunluğu (%82’si) meslek lisesi ve MYO mezunu.